Τάξος χρυσός (Taxus baccata “Aurea”)
Ο χρυσός τάξος ή αλλιώς χρυσός ίταμος ή και Ιρλανδικός τάξος, είναι θαμνώδους και χαμηλότερης ανάπτυξης του κυλινδροειδούς τάξου. Πρόκειται για έναν συμπαγή σφαιρικό ή πυραμιδοειδή θάμνο αειθαλή και εξέχον καλλωπιστικό φυτό, με καταγωγή από την Βόρεια Ευρώπη και τη δυτική Ασία. Πολλές οι ποικιλίες του αλλά όλες παρόμοιες στα χαρακτηριστικά τους και στις χρήσεις τους στην κηποτεχνία και την Αρχιτεκτονική Τοπίου, με πρόσθετο πλεονέκτημα την φυτογλυπτική δυνατότητα που προσφέρουν. Αναπτύσσει πλούσιο φύλλωμά, σε χρυσοπράσινους τόνους. Τάξος κατάλληλος για διάφορες χρήσεις, χαρίζει υπέροχες αποχρώσεις μέσα σε κάθε χώρο, με κόκκινους και σαρκώδεις καρπούς το φθινόπωρο που κλέβουν την παράσταση, ενισχύοντας το τοπίο με χρώματα και αντιθέσεις.
- Μέγεθος : Το ύψος του χρυσού τάξου κυμαίνεται από 1,5 – 2 μέτρα, αργής ανάπτυξης και πλάτους 1,5- 2 μέτρα. Είναι μέτριου μεγέθους για το είδος του αλλά εάν αφεθεί σε ελεύθερη ανάπτυξη μπορεί να ξεπεράσει κατά πολύ και τα 2 μέτρα.
- Φύλλωμα : Πανέμορφο χρυσοπράσινο φύλλωμά ίδιο με όλους τους χρυσοκίτρινους τάξους, με λαμπερή δερματώδη υφή και την πλούσια πυκνή εμφάνιση, αποτελείται από μικρά βελονοειδή φυλλαράκια που σχηματίζουν τρυφερές τούφες. Τα φύλλα του διατηρούνται πάνω στο φυτό καθόλη τη διάρκεια της χρονιάς και σε συνδυασμό με τους εντυπωσιακούς του κόκκινους καρπούς του φθινοπώρου, στολίζουν τον κήπο όλο το χρόνο και περισσότερο τους κρύους μήνες του έτους.
- Άνθη : μικρά κίτρινα άνθη του, που εμφανίζονται την άνοιξη, τόσο στα θηλυκά όσο και στα αρσενικά φυτά, συνήθως περνούν απαρατήρητα. Μετά τη γονιμοποίησή των θηλυκών ανθέων δίνουν τη θέση τους σε ελκυστικούς σαρκώδεις καρπούς, που ωριμάζουν μέσα στο φθινόπωρο σε ένα υπέροχο κοκκινωπό χρώμα.
- Θέση : Αναπτύσσεται σε θέσεις ηλιόλουστες ή σε μερική σκιά, αλλά ευδοκιμεί ακόμη και στην έντονη σκίαση.
- Πότισμα : Δέχεται μέτριο πότισμα, ιδίως κατά στην περίοδο που αναπτύσσεται, αλλά και όσο επικρατούν ζεστές και ξηρές συνθήκες.
- Έδαφος : Προτιμά καλά στραγγισμένα εδάφη ελαφρώς όξινα έως το πολύ ουδέτερα (pH 6,0-7,0). Δεν ενδείκνυται η συνύπαρξη του τάξου με φυτά που επιθυμούν πολύ όξινο έδαφος π.χ. με pH 4,5-5,5, όπως είναι οι αζαλέες, τα ροδόδενδρα, κ.ά. Επιθυμεί κάπως ύφυγρο έδαφος αλλά οπωσδήποτε με άριστη στράγγιση.
- Ανθεκτικότητα: Ζώνες ανθεκτικότητας USDA/EE οι 5-8. Ανθεκτικό μέχρι τους -29°C, σε παγετούς όχι μεγάλης διάρκειας. Μετά από παρατεταμένους παγετούς έχει παρατηρηθεί νέκρωση ιστών του φυτού. Δεν δέχεται υπερβολική υγρασία στο ριζικό του περιβάλλον, που μπορεί να οδηγήσει σε αποχρωματισμό του φυτού (καφετί απόχρωση). Περιστασιακά προσβάλλεται από σηψιρριζία λόγω φυτόφθορας ή αρμιλλάριας, από αλευρώδεις, από κοκκώδη έντομα, σήψη του φυλλώματος (needle blight), κ.ά.
- Συντήρηση/φροντίδα: δέχεται κουρέματα και κλαδέματα σχήματος, λαμβάνει κωνικά, σφαιρικά, ελλειψοειδή και ορθογώνια σχήματα. Δύσκολα πολλαπλασιάζεται με σπόρο, προτιμότερο με μοσχεύματα.
- Κατάλληλο: Εντυπωσιακό φυτό, για μπορντούρες σε επιθυμητά ύψη όπως και ο κοινός πράσινος τάξος, ενώ συχνά διακοσμεί εισόδους και διαδρόμους, φυτεμένα σε μεγάλα φυτοδοχεία ή στο έδαφος, με κατάλληλα εδαφικά θρεπτικά μείγματα. Υπάρχουν πάνω από 200 ποικιλίες τάξου περιλαμβανομένης και νάνας ποικιλίας χρυσοκίτρινου τάξου, με την ομάδα Taxus baccata “Festigiata” και τις χρυσοκίτρινες ποικιλίες πολύ γνωστές στην Ελλάδα. Σημαντική η ανοχή του φυτού στην φυτογλυπτική τέχνη, πράγμα που αφορά όλες τις ποικιλίες τάξου.
